Σε αντίθεση με την αργή εξέλιξη των συνήθων νευροεκφυλιστικών μορφών άνοιας (όπως της Alzheimer), ορισμένες μορφές άνοιας είναι ταχέως εξελισσόμενες και αρκετές είναι θεραπεύσιμες. Συχνό αίτιο ταχέως εξελισσόμενης άνοιας είναι η αυτοανοσία κατά διαφόρων νευρωνικών αντιγόνων.
Η έγκαιρη ταυτοποίηση της αυτοάνοσης άνοιας οδηγεί στην κατάλληλη ανοσοθεραπεία και στην έγκαιρη αναζήτηση και τον περιορισμό πιθανού όγκου.
Διερεύνηση αυτοάνοσης άνοιας συνιστάται ιδιαίτερα σε:
- Ταχεία εξέλιξη της άνοιας
- Κυμαινόμενη πορεία της νόσου
- Συνοδά ψυχιατρικά συμπτώματα (ψύχωση, παραισθήσεις)
- Κινητικές διαταραχές (μυοκλονίες, τρόμος, δυσκινησίες)
- Ιστορικό συστηματικής αυτοανοσίας
- Ιστορικό νεοπλασίας
- ΜRI εγκεφάλου με ευρήματα μη συμβατά με νευροεκφυλιστική αιτιολογία
Για αυτοάνοση άνοια συνιστάται ο έλεγχος για αντισώματα έναντι αρκετών νευρωνικών αντιγόνων (τα περισσότερα είναι κοινά με τα τεστς της αυτοάνοσης εγκεφαλίτιδας), στον ορό και αν είναι εφικτό και στο ΕΝΥ των ασθενών. Τα πλέον συνιστώμενα είναι για τα αντιγόνα :
- VGΚC και συνδεδεμένες πρωτεΐνες (1η πρoτεραιότητα),
- Παρανεοπλασματικά αντιγόνα (Hu, Ri, Yo, CRMP5/ CV2, amphiphysin, SOX1, Tr) και GAD
- NMDAR, AMPAR1,2, GABABR
Ωστόσο, απουσία ανιχνεύσιμων αντισωμάτων για τα παραπάνω αντιγόνα δεν αποκλείει την ύπαρξη αυτοάνοσης άνοιας. Οι εξετάσεις αυτές για αυτοάνοση άνοια συνιστώνται από μεγάλες διεθνείς κλινικές με πρωτοπόρο την MayoClinic.
Συνιστώμενη βιβλιογραφία (διαθέσιμα):
- The Diagnosis of Autoimmune Encephalopathies, Dementias, and Epilepsies. Communiqué, Mayo Clinic, Mayo Medical Laboratories. 2014, Vol 39, No.4
- Paterson R, Takada L, Geschwind M. Diagnosis and treatment of rapidly progressive dementias. Neurology Clinical Practice, Sept 2012. pp187-200
- Flanagan EP, McKeon A, Lennon VA, et al: Autoimmune dementia: clinical course and predictors of immunotherapy response. Mayo Clin Proc 2010, 85(10):881-897
- McKeon A, Lennon VA, Pittock SJ. Immunotherapy-responsive dementias and encephalopathies. Continuum (Minneap Minn). 2010 Apr;16(2 Dementia):80-101. doi: 10.1212/01.CON.0000368213.63964.34.ζ