Νέος βιοδείκτης του αίματος (GFAP)  για την παρακολούθηση της σκλήρυνσης κατά πλάκας, οπτικής νευρομυελίτιδας, Alzheimer και τραυματικής εγκεφαλικής βλάβης (στη Τζάρτος ΝευροΔιαγνωστική με την υπερευαίσθητη μέθοδο SIMOA).

Η glial fibrillary acidic protein (GFAP) είναι ένα ενδιάμεσο ινίδιο των αστροκυττάρων, το οποίο συχνά εμφανίζεται σε αυξημένες συγκεντρώσεις στον ορό του αίματος ασθενών με νευρολογικές νόσους, συμπεριλαμβανομένης της σκλήρυνσης κατά πλάκας  (ΣΚΠ), της νόσου Alzheimer, της οπτικής νευρομυελίτιδας (NMO), καθώς και σε τραυματική εγκεφαλική βλάβη.  Όπως και τα NFL, δεν είναι ειδικός βιοδείκτης συγκεκριμένης νόσου, αλλά είναι πολύ σημαντικός βιοδείκτης για την παρακολούθηση νευρολογικών νόσων.

Ειδικότερα στη ΣΚΠ η μέτρηση της GFAP στο αίμα θεωρείται έμμεσος βιοδείκτης για την εκτίμηση της τρέχουσας προοδευτικότητας της νόσου. Σε περιπτώσεις αυξημένων επιπέδων της GFAP,  φαίνεται να σχετίζονται περισσότερο με προοδευτικότητα νόσου στα επόμενα έτη παρά με οξεία φλεγμονώδη δραστηριότητα (Meier et al. 2023). Επίσης, η GFAP είναι αυξημένη και στις υποτροπές στην οπτική νευρομυελίτιδα (NMO) με AQP4 αντισώματα (Aktas et al., Ann Neurol 2021, 89:895-910).

Στην περίπτωση της μέτρησης βιοδεικτών της Alzheimer στο αίμα, ο συνδυασμός θετικού αποτελέσματος για pTau181 και  υψηλών επιπέδων NFL και GFAP αποτελεί ισχυρότερη πρόβλεψη για εμφάνιση Alzheimer, από ότι το θετικό αποτέλεσμα μόνο στο pTau181 (Verberk IMW, et al.. Lancet Healthy Longevity, 2021; 2: e87–95. Teunissen CE et al. Lancet Neurol, 2022; 21:66-77, Meier et al., JAMA Neurol., 80, 287–297.2023).

Στη Τζάρτος ΝευροΔιαγνωστική, με την υπερευαίσθητη μέθοδο SIMOA (και τον αυτόματο αναλυτή HD-X), η οποία μετρά αξιόπιστα πολύ μικρές συγκεντρώσεις βιοδεικτών στο αίμα (πλάσμα ή ορό), μετά από την υιοθέτηση των μετρήσεων pTau181 και NFL στο αίμα, τώρα αναλαμβάνουμε και την μέτρηση της GFAP. Η τιμή GFAP του κάθε ασθενούς συγκρίνεται με την μέση τιμή των υγιών μαρτύρων (καθώς και ασθενών με σταθερή ΣΚΠ και ασθενών με προοδευτικά επιδεινούμενη ΣΚΠ) που αντιστοιχούν στην ηλικία, στο φύλο και στον Δείκτη Μάζας Σώματος (BMI) του εξεταζόμενου, σύμφωνα με τις σχετικές μελέτες  της πρωτοπόρου ερευνητικής ομάδας του Καθ. J. Kuhle του Πανεπ. Νοσοκομείου Βασιλείας της Ελβετίας (Meier et al. 2023, JAMA Neurol. 80, 287–297.2023). Συγκεκριμένα, αυτή η μελέτη έδειξε οτι οι συγκεντρώσεις των GFAP στο αίμα  γενικώς αυξάνονται με την ηλικία, μειώνονται με την αύξηση του BMI και είναι υψηλότερες στις γυναίκες απ’ ό,τι στους άνδρες.